Hallo iedereen,
Om te voldoen aan F1 Usability en F2 Maatschappelijke Implicaties heb ik zelf wat materiaal bij elkaar gezocht en gemaakt. Het bestaat uit presentaties, informatie van websites, en een PO met nakijkmodel. De presentaties zijn voorzien van notes bij iedere slide wat ik tijdens die les wil vertellen / doen.
Omdat ik op mijn school momenteel slechts 2x 50 min per week les heb, bevat dit materiaal alleen de absolute essentie (want alleen daar heb ik tijd voor als ik het hele examenprogramma wil behandelen). Het valt dus heel goed uit te breiden, wat ik voor volgend jaar van plan ben.
Wellicht heeft iemand hier wat aan voor op jullie school? Jullie feedback is van harte welkom!
Onderstaand leg ik het materiaal per subdomein uit:
F1. Usability
Het examenprogramma vraagt ons de 10 heuristieken van Nielsen te behandelen. Om dit te doen bestaat er al een prachtige Engelstalige website van Nielsen zelf, die alles tot in de details uitlegt. (Via Google Translate kan de hele website naar het Nederlands vertaald worden; zie de link in mijn PO.) Ook staat er bij ieder van de tien heuristieken een video. Deze zijn van wisselende kwaliteit, maar over het algemeen vrij duidelijk. Ik heb ze allemaal vertaald, dus je kunt Nederlandstalige ondertiteling (captions) bij allemaal aanzetten.
Ik heb hier 1 les aan besteed (bij gebrek aan tijd), maar adviseer het over 2 lessen te spreiden. (Of meer indien uitgebreider wordt behandeld.)
Vervolgens doen leerlingen een PO. In dit PO wordt hen eerst gevraagd om van alle heuristieken een samenvatting te maken. Daarna moeten ze deze heuristieken toepassen op iets wat bestaat: een software of een hardware. Een paar leerlingen hebben bijvoorbeeld voor hun hardware gekozen om de zelfscanners van de supermarkt te bekijken, en aan de hand van de heuristieken te beoordelen of deze gebruiksvriendelijk zijn. Wanneer aan een heuristiek niet voldaan wordt, dan moeten de leerlingen zelf een verbetering voorstellen.
Voor dit PO heb ik leerlingen 5 lessen gegeven (wat voor mij 3 weken was). Mijn ervaring was dat dit voor 4-vwo genoeg tijd is voor degenen die hard in de les werkten. Voor 4-havo zou ik ze volgend jaar meer tijd geven en/of de opdracht iets aanpassen.
Wishlist voor volgend jaar:
- Ik zie erg wisselende kwaliteit in het PO. Sommige leerlingen hebben een slecht begrip van wat ieder heuristiek precies inhoudt. Daarom wil ik volgend jaar vóórdat we aan het PO beginnen een casus met de hele klas gaan behandelen. Dan weten ze beter wat er van ze verwacht wordt.
F2. Maatschappelijke Implicaties
Hierbij ligt de focus om leerlingen aan het denken te zetten over wat de gevolgen van technologie zijn. Wat heeft technologie al in ons leven veranderd (verleden)? Welke technologische veranderingen zijn nu gaande (heden)? En welke dingen zijn mogelijk heel normaal in 2050 (toekomst)? En bij alles: wat zijn de gevolgen, en willen we dit wel?
Het materiaal is heel context-rijk opgezet.
Ik heb het materiaal rond de tv-serie Black Mirror (beschikbaar op Netflix) gebouwd. Deze tv serie zijn eigenlijk korte films, waarin een verhaal rondom een technologie van de nabije toekomst wordt verteld. Dit laat vooral absurde scenario’s zien… die best wel eens waar kunnen zijn in 2050! Ik besteed 2 lessen voor de introductie, het kijken van één Black Mirror aflevering, en de nabespreking.
Voor vwo besteed ik vervolgens ook twee lessen aan ethiek. (Had ik geen tijd voor bij havo.) Specifiek: technologie ethiek. De bijbehorende presentatie bestaat eerst uit een monoloog van mij waarin ik vertel wat er nu (eigenlijk: 2018) gaande is in de wereld op het gebied van technologie. We hebben het over zelfrijdende auto’s, Project Maven, en dat gezichtsherkenning (nog) racistisch is. Mijn ervaring is dat deze verhalen dusdanig interessant (en choquerend) zijn, dat deze werkvorm prima werkt voor de leerlingen. Na deze verhalen introduceer ik algemene ethiek en technologie ethiek één voor één. Daartussen behandel ik casussen waarin leerlingen in kleine groepjes moeten discussiëren, wat ik steeds weer klassikaal afsluit (werkvorm: DDU (Denken Delen Uitwisselen)).
Voor het PO laat ik leerlingen een klein verslag schrijven waarin ze de theorie toepassen op een technologie (hedendaags, of futuristisch) die zij zelf kiezen. Het doel is hen te laten nadenken over de implicaties, en vervolgens een conclusie te trekken of zij vinden dat deze technologie moet bestaan.
Voor het PO heb ik ze 2 lessen gegeven. Dit is voldoende, omdat mijn doel echt een klein PO van max. 1 A4 is. (Beperkt mijn nakijkwerk een beetje 
.)
Wishlist:
- Uitbreiden, en deze amazing video (thanks @JochumSGDB) verwerken in het lesmateriaal. Video steeds pauzeren en werkvorm DDU toepassen op wat leerlingen zojuist hebben gezien, en wat er nog aan komt. Bijvoorbeeld: “zullen componisten ook vervangen worden door technologie?” vlak voordat de video over ‘Creative Bots’ gaat praten.
- Het materiaal opsplitsen in verleden/heden/toekomst, chronologische volgorde, en heel context-rijk.
F3. Privacy, F4. Security
Privacy komt ook al wat voor bij F2. Verder behandel ik F3 en F4 gecombineerd met E2 in het thema “Security”.